Mùa hè đã đến. Đây sẽ là thời điểm mà người ta
cần nhiều hơn bao giờ những loại nước giải khát, thanh lọc cơ thể. Một số thay
vì tìm mua thì sẽ tự pha chế cho mình những loại nước thanh nhiệt đơn giản như
atisô, đậu đen, nước gạo lứt rang … dùng cả ngày thay nước. Tuy nhiên, các
chuyên gia dinh dưỡng lại có những lời khuyên dành cho những người đang sử dụng
loại nước này bên dưới, có thể bạn sẽ cần xem lại.
Chướng bụng
vì uống quá nhiều nước làm “mát gan”
Thời gian gần đây, chị Trần Thị Trang (ở phố Ngụy Như Kon Tum,
Thanh Xuân, Hà Nội) luôn tất bật với việc chuẩn bị các loại nước uống giải
nhiệt mang theo cho cả nhà. Chị cho biết, do hay bị “nóng trong” nên chị thường
rất sợ mùa hè và phải tìm mọi biện pháp để thanh nhiệt, giải độc. Do đó, ngoài
việc đảm bảo ăn nhiều rau xanh trong các bữa ăn hàng ngày, chị thường pha thêm
các loại nước uống có tính mát để mang đi làm. Chị cho hay, bên cạnh các loại
nước giải nhiệt phổ biến như mơ, sấu ngâm, chè đậu đen, mới đây, chị biết thêm
phương pháp dùng gạo lứt rang để pha thành nước uống. Theo chị, đồ uống này
không những có tác dụng giải nhiệt mà còn tốt cho sức khỏe.
“Nghe mọi người mách uống nước gạo lứt rang có tác dụng giải độc
gan, bớt nóng trong, giúp da dẻ hồng hào nên tôi cũng áp dụng thử. Cách làm khá
đơn giản, chỉ cần mua gạo lứt về, rang lên, sau đó đổ nước vào đun sôi là có
thể uống được. Để tiết kiệm thời gian, tôi thường rang gạo từ tối hôm trước,
sáng hôm sau chỉ cần cho vào đun cùng nước khoảng 15-20 phút là được. Sau khi
tắt bếp, đợi nước nguội rồi rót vào chai mang đi. Hiện tại, mỗi ngày, tôi uống
khoảng 1 lít nước gạo lứt rang và sẽ tăng lên nếu thấy có kết quả tích cực”,
chị Trang chia sẻ.
Theo chị Trang, không chỉ riêng chị “bỏ công” pha chế nước uống
giải nhiệt mang đi làm, ở công ty của chị, nhiều chị em cũng có thói quen tương
tự. Các loại đồ uống cũng rất đa dạng, từ nước ép trái cây tươi đến nước pha
của các loại trái cây ngâm.
Tuy nhiên, chị cũng cho hay, mới đây, một nữ đồng nghiệp của chị
suýt "gặp họa" vì uống quá nhiều loại nước làm “mát gan”. “Sau 5 ngày
liên tục uống nước atisô ngâm mang theo trong bình nhựa 1,5 lít, chị bạn tôi
bắt đầu thấy bụng ì ạch, cảm giác bị đầy hơi và khó tiêu. Đến gặp bác sĩ tư
vấn, chị được biết nguyên nhân là do đã uống quá nhiều nước atisô nên gây phản
tác dụng. Đúng là cái gì “quá” đều không tốt”, chị Trang chia sẻ.
Không
dùng để uống thay nước lọc
Trao đổi với phóng viên về tác dụng của một số loại nước giải
nhiệt trong mùa hè, lương y Vũ Quốc Trung (Hội Đông y Hà Nội) cho biết, một số
thực phẩm hay dùng trong những ngày hè oi bức như rau má, atisô, nhân trần, đậu
đen hay nước gạo lứt rang... mặc dù có tác dụng rất tốt trong việc giải nhiệt,
tuy nhiên không vì thế mà mọi người lạm dụng. Những người có tình trạng lạnh
bụng, thường đi tiểu lỏng nên thận trọng khi dùng những loại thực phẩm có tính
mát, tính hàn. Không nên sử dụng liên tục mà phải sử dụng luân phiên. Đặc biệt,
không nên uống thay thế các loại nước trên thay nước lọc hàng ngày.
Ví dụ, đậu đen giàu chất xơ, chất chống ôxy hóa, giúp làm giảm
nguy cơ mắc bệnh tim mạch, mỡ máu cao, phòng ngừa đột quỵ. Vào mùa hè nắng
nóng, dùng chè đậu đen là rất thích hợp trong việc giải nhiệt. Tuy nhiên, không
ăn chè đậu đen quá ngọt và không nên ăn thường xuyên trong một vài ngày để
tránh bị lạnh bụng, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.
Tương tự, atisô có tính mát, có tác dụng nhuận gan, lợi mật và để
phục hồi nhu mô gan nên được dùng để giải độc cho cơ thể. Người bị viêm loét dạ
dày, tá tràng cũng có thể dùng atisô. Tuy nhiên, loại nước uống này chỉ có lợi
khi được uống với mức vừa phải, uống quá nhiều sẽ gây hại cho sức khỏe. Lương y
Vũ Quốc Trung phân tích: “Vì atisô có tác dụng hỗ trợ tiết mật và co thắt túi
mật để đẩy mật từ gan xuống ruột nên trường hợp lạm dụng uống quá nhiều atisô
(khoảng hơn 2 lít/ngày) sẽ gây co thắt toàn bộ cơ trơn của đường tiêu hóa khiến
người dùng bị đầy hơi, chướng bụng. Nếu tình trạng này diễn ra liên tục và kéo
dài thì rất nguy hại đến dạ dày của người dùng”.
Còn theo ThS.BS Doãn Thị Tường Vi (nguyên Trưởng khoa Dinh dưỡng,
Bệnh viện 198), gạo lứt chứa rất nhiều vitamin nhóm B, vitamin E, magiê, sắt và
chất xơ. Chất xơ trong gạo lứt có tác dụng chống táo bón, nhuận tràng, giúp hệ
tiêu hóa hoạt động tốt hơn. Tuy nhiên, ThS.BS Doãn Thị Tường Vi khuyến cáo, một
số lứa tuổi như trẻ em, người thể trạng yếu, gầy gò, đang trong thời kỳ thai
kỳ, không nên sử dụng gạo lứt thường xuyên để tránh gây hại cho sức khỏe.
